วันนี้เราจะมาพูดถึงปัญหาครอบครัวที่หลายคนอาจจะเจอในสถานการณ์ที่แบบ… เฮ้อ ทำไงดี? เรื่องนี้เล่าถึง พี่ชายที่เหมือนอยู่ไปวัน ๆ ไม่คิดทำอะไรเลย แถมยังมีปัญหาติดยา หนี้เยอะ แถมทำให้พ่อแม่ลำบากใจสุด ๆ มา ๆ วันนี้เราจะมาคุยกัน สรุปปัญหาให้ฟังชัด ๆ และหาทางออกไปด้วยกัน
คือแบบ… น้องสาวคนนี้มีพี่ชายที่เรียกได้ว่าเป็น ตัวปัญหาของครอบครัว เลย พี่ชายคนนี้เคยทำงานหลายที่ แต่ก็โดนไล่ออกบ้าง ท้อแท้ง่ายบ้าง จนสุดท้ายไปพึ่งยาเสพติด ทำงานหาเงินมาก็เพื่อซื้อยา แถมยังเป็นหนี้ไปทั่ว เคยยืมเงินพี่น้อง ญาติ ๆ ไม่เคยคืน แถมทำเรื่องแย่ ๆ ให้แม่เสียใจมาเยอะ
ตอนนี้น้องสาวต้องไปทำงานต่างจังหวัด เลยฝากให้พี่ชายช่วยดูแลพ่อแม่ที่บ้าน (พ่อ 71 แม่ 60) แต่กลายเป็นว่า พี่ชายไม่ช่วยอะไรเลย แถมยังเคยเอารถมอเตอร์ไซค์ของน้องไปขี่จนเกือบซวย โดนตำรวจจับ น้องต้องหาเงินกู้มาประกันตัวพี่ชาย แถมต้องขายรถตัวเองเพื่อเคลียร์หนี้ก้อนนั้น หนักสุดคือ พ่อมีนัดหมอ แต่พี่ชายไม่สนใจช่วยพาพ่อแม่ไปเลย ปล่อยให้คนแก่สองคนไปกันเอง
น้องสาวรู้สึกโมโหมาก ๆ เพราะให้โอกาสพี่ชายหลายครั้งแล้ว แต่พี่ไม่เคยเปลี่ยนตัวเอง แถมถ้าจะไล่ออกจากบ้าน แม่ก็คงไม่ยอม เพราะยังรักและเป็นห่วงลูกชาย ทีนี้จะทำยังไงดี? มาดูวิธีแก้ปัญหากัน
วิเคราะห์ปัญหา พี่ชายคนนี้ผิดที่ตรงไหน?
→ ติดยาเสพติด – นี่คือรากของปัญหาเลย เพราะยาทำให้พี่ชายเสียศูนย์ ขาดความรับผิดชอบ และมองอะไรสั้น ๆ แค่หาเงินมาซื้อยา
→ ขาดความรับผิดชอบ – ไม่ช่วยดูแลพ่อแม่ ทั้งที่รู้ว่าน้องไม่อยู่ แถมยังสร้างภาระให้ครอบครัว หนี้สินก็เยอะ
→ ทัศนคติแย่ – เก็บตัว ไม่คุยกับใคร ไม่อยากเปลี่ยนแปลงตัวเอง แม้ว่าจะได้โอกาสหลายครั้ง
→ ครอบครัวลำบากใจ – แม่รักลูกมาก ทำให้การจัดการปัญหายาก เพราะกลัวพี่ชายจะลำบากถ้าถูกตัดขาด
วิธีแก้ปัญหา ทำยังไงดี?
ปัญหานี้มันหนักจริง แต่เราจะมาแจกวิธีแก้แบบใจเย็น ๆ และใช้ได้จริง
1. จัดการเรื่องยาเสพติดก่อน (รากของปัญหา)
ส่งพี่ชายไปบำบัด ปัญหายาเสพติดต้องจัดการก่อนเลย เพราะถ้าไม่เลิกยา พี่ชายจะไม่มีวันเปลี่ยน ลองคุยกับพ่อแม่ ว่าเราจะหาศูนย์บำบัดหรือโรงพยาบาลที่มีโปรแกรมเลิกยา เช่น โรงพยาบาลธัญญารักษ์ หรือศูนย์บำบัดในพื้นที่ใกล้บ้าน
วิธีทำ
ชวนแม่ไปด้วย เพราะแม่เป็นคนที่พี่ชายอาจจะยอมฟัง ถ้าพี่ชายไม่ยอมไป ลองติดต่อหน่วยงานท้องถิ่น เช่น อบต. หรือตำรวจชุมชน เพื่อขอคำแนะนำเรื่องการบังคับบำบัด (ในบางกรณีทำได้) เตรียมใจว่า การบำบัดอาจใช้เวลานาน และต้องตามดูอย่างใกล้ชิด
2. ตั้งขอบเขตชัดเจนกับพี่ชาย
หยุดให้เงินหรือช่วยเหลือเรื่องหนี้ การที่ครอบครัวช่วยเคลียร์หนี้หรือให้เงินตลอด ทำให้พี่ชายไม่รู้สึกว่าต้องรับผิดชอบตัวเอง
วิธีทำ
คุยกับพ่อแม่ให้ชัดว่า ต่อจากนี้จะไม่ให้เงินพี่ชายเด็ดขาด ถ้าให้เงินก็เหมือนสนับสนุนให้เขาซื้อยาต่อ ถ้าพี่ชายยืมเงิน ให้บอกว่า “ไม่มีให้ยืมแล้ว ถ้าอยากได้เงิน ต้องไปทำงานหาเอง” ถ้าแม่ใจอ่อน ลองชวนแม่ไปปรึกษานักจิตวิทยาหรือที่ปรึกษาครอบครัว เพื่อให้แม่เข้าใจว่าการช่วยแบบผิด ๆ จะยิ่งทำร้ายพี่ชาย
3. ช่วยพ่อแม่ให้มีคนดูแล
หาคนช่วยดูแลพ่อแม่ ตอนนี้น้องทำงานต่างจังหวัด เลยต้องหาคนช่วยดูแลพ่อแม่แทนพี่ชายที่ไม่รับผิดชอบ
วิธีทำ
ถ้ามีญาติหรือพี่น้องคนอื่น ลองขอให้ช่วยสลับกันดูแล เช่น ช่วยพาพ่อแม่ไปหาหมอ ถ้าไม่มีญาติ ลองติดต่อศูนย์ผู้สูงอายุในชุมชน หรือจ้างพยาบาล/คนดูแลแบบ part-time ถ้ามีงบน้อย ลองใช้แอปหรือกลุ่มในชุมชน เช่น กลุ่ม LINE หมู่บ้าน เพื่อหาคนช่วยพาไปหาหมอในราคาไม่แพง
4. คุยกับพี่ชายแบบจริงจัง (แต่ใจเย็น)
จัดประชุมครอบครัว ลองนัดพ่อ แม่ และพี่ชายมาคุยกันแบบเปิดใจ แต่ต้องไม่ใช่การต่อว่า เพราะพี่ชายอาจยิ่งปิดตัวเอง
วิธีทำ
บอกพี่ชายว่า “ทุกคนรักและเป็นห่วง แต่พฤติกรรมตอนนี้มันทำให้ครอบครัวลำบาก” เสนอทางออก เช่น “ถ้าพี่อยากเริ่มใหม่ ทุกคนพร้อมช่วย แต่พี่ต้องเลิกยาและทำงาน” ถ้าพี่ชายยังไม่ยอมเปลี่ยน ลองตั้งเงื่อนไข เช่น “ถ้าพี่ยังไม่ช่วยอะไรเลย ครอบครัวจะไม่ช่วยเรื่องเงินหรือที่อยู่อีก” (แต่ต้องระวังเรื่องความรู้สึกของแม่)
5. ดูแลตัวเองและจัดการความเครียด
อย่าลืมตัวเอง น้องสาวคนนี้แบกภาระเยอะมาก ทั้งหาเงิน ดูแลพ่อแม่ และจัดการปัญหาพี่ชาย ต้องดูแลสุขภาพจิตตัวเองด้วย
วิธีทำ
หาเวลาพักผ่อน หรือคุยกับเพื่อน/คนที่ไว้ใจได้ เพื่อระบายความเครียด ถ้ารู้สึกว่าทนไม่ไหว ลองปรึกษานักจิตวิทยา หรือสายด่วนสุขภาพจิต 1323 (ฟรี) จำไว้ว่าเราไม่สามารถควบคุมพฤติกรรมของคนอื่นได้ ทำหน้าที่ของตัวเองให้ดีที่สุดก็พอ
6. กรณีสุดท้าย: ถ้าต้องตัดขาด
ถ้าพี่ชายไม่ยอมเปลี่ยนเลย การไล่ออกจากบ้านอาจจะยาก เพราะแม่ไม่ยอม แต่ถ้าถึงจุดที่พี่ชายเป็นภัยต่อครอบครัว (เช่น ขโมยของ หรือทำร้าย) อาจต้องตัดสินใจเด็ดขาด
วิธีทำ
คุยกับแม่ให้เข้าใจว่า การปล่อยให้พี่ชายอยู่แบบนี้ อาจยิ่งทำให้เขาหลงทาง ถ้าต้องแยกกันอยู่ ลองหาที่อยู่ให้พี่ชาย เช่น ห้องเช่าราคาถูก แล้วให้เขาหางานทำเอง ถ้าพี่ชายยังก่อปัญหา ลองปรึกษาทนายหรือตำรวจในพื้นที่ เพื่อหาทางจัดการตามกฎหมาย (เช่น ถ้ามีพฤติกรรมรุนแรง)
ปัญหานี้มันหนัก แต่ไม่ใช่ว่าจะแก้ไม่ได้ สเต็ปแรกคือจัดการเรื่องยาเสพติด ด้วยการส่งพี่ชายไปบำบัด ต่อมาคือตั้งขอบเขตชัด ๆ ไม่ให้เงิน ไม่ช่วยหนี้ และหาคนช่วยดูแลพ่อแม่แทน คุยกับพี่ชายแบบจริงจังแต่ใจเย็น และที่สำคัญ อย่าลืมดูแลตัวเองด้วยนะ ถ้าพี่ชายยังไม่เปลี่ยน อาจต้องตัดสินใจเด็ดขาดเพื่อปกป้องครอบครัว
