เรื่องราวเกี่ยวกับโศกนาฏกรรมความรัก จากนวนิยายสุดหลอน ส่งผ่านความสะพรึงสู่ละครจอแก้ว
พ.ศ. ๒๔๘๓ ไม้ ทายาทคนเดียวของ นายสิงห์ กับ นางทับทิม เจ้าของโรงสีใหญ่ ได้เดินทางมาที่กรุงเทพมหานคร เพื่อตามสืบถึงการตายอย่างลึกลับของทั้งคู่ที่ เรือนร่มงิ้ว ซึ่งไม้ได้ยินกิตติศัพท์ความน่ากลัวของเรือนร่มงิ้ว แต่เขาก็ไม่ย่อท้อเดินทางไปถึงเรือนร่มงิ้วจนได้
ประวิช หลงรักปริศนาจนถอนตัวไม่ขึ้นแต่ปริศนากลับเข้าใจว่าประวิชมาชอบอนงค์ เธอจึงให้ความสนิทสนมในฐานะเพื่อนและว่าพี่เขยมากกว่า ประวิชจึงได้ขอให้ท่านชายช่วยพูดแทน ท่านชายซึ่งรู้ตัวว่ารักปริศนาเข้าให้แล้วก็จำเป็นต้องตัดใจจากปริศนาเพราะเห็นแก่ประวิชและหันมาทำหน้าที่พ่อสื่อ ปริศนาปฏิเสธความรักฉันท์ชู้สาวของประวิช ภายหลังประวิชได้มาสารภาพรักกับปริศนาด้วยตัวเอง ทำให้เขารู้แน่ว่าปริศนาไม่ได้รักเขา ประวิชจึงหันกลับไปหาอนงค์ตามเดิมด้วยความรักที่มีเป็นทุนเดิมทำให้อนงค์ตอบรักประวิชด้วยความดีใจ
“เจ้าสาวของอานนท์” เป็นภาคต่อของนิยายอมตะ “ปริศนา” ที่เล่าถึงอานนท์ วิทยาธร (โทนี่ รากแก่น) วิศวกรหนุ่มที่เพิ่งกลับมาเมืองไทยหลังจากไปเล่าเรียนวิชาที่สหรัฐอเมริกาเป็นเวลาหลายปี อานนท์เคยปรากฏตัวเป็นตัวละครหลักในตอนปลายของเรื่อง “ปริศนา” อานนท์ชายหนุ่มที่มีความโดดเด่นเป็นอย่างมาก นิสัยสไตล์โก้เก๋ หัวใหม่ การงานดี สกุลดี นิสัยก็ดี แต่ใยไม่มีใครมาเป็นเจ้าสาวของอานนท์เสียที
รัตนาวดี…เป็นความรักของ ท่านหญิงรัตนาวดี (ญีน่า ซาลาส) กับ ท่านดนัยวัฒนา (กรรณ สวัสดิวัตน์ ณ อยุธยา) เพื่อนของท่านชายพจน์ เมื่อครั้งที่ท่านหญิงรัตนาวดี เสด็จประพาสยุโรป เพื่อจะไปท่องเที่ยว โดยได้นัดแนะให้ท่านดนัยนำเที่ยว แต่ท่านดนัยกลับผิดนัด จึงทำให้ท่านหญิงโกรธมาก และเมื่อทั้งสองได้พบหน้ากัน ท่านหญิงก็เข้าใจผิดคิดว่าท่านดนัย คือนายเล็กเป็นมหาดเล็กของท่านชาย ท่านดนัยจึงทำทีสวมรอยเป็นนายเล็ก เพราะอยากใกล้ชิดกับท่านหญิงรัตน์ และได้เขียนจดหมายไปถึงท่านชายพจน์ถึงเรื่องที่เกิดขึ้น และขอให้เก็บเรื่องนี้เป็นความลับไว้ก่อน เพราะตนอาสาอยากนำเที่ยวให้ท่านหญิงรัตน์
อีสา (วรนุช ภิรมย์ภักดี) เด็กกำพร้าที่เติบโตในวังของหม่อมเจ้าโชติช่วงระวี (ธีรพงศ์ เหลียวรักษ์วงศ์) เธอกลายเป็นหม่อมของท่านชายตั้งแต่อายุ 16 และคลอดลูกชาย แต่ถูกหม่อมพริ้ม (สินจัย เปล่งพานิช) ขอเลี้ยงเป็นหม่อมราชวงศ์รวีช่วงโชติ หลังท่านชายสิ้นพระชนม์ อีสาออกจากวัง ใช้ชีวิตโลดโผนเป็นนางละครและเจ้าของไนต์คลับในชื่อ อุษา มีความสัมพันธ์กับชายหลายคน รวมถึงสมศักดิ์ (ณวัฒน์ กุลรัตนรักษ์) และเผชิญโศกนาฏกรรม เช่น การตายของโสภา (เต็มฟ้า กฤษณายุทธ) และความขัดแย้งกับโสภิตพิไล (มนชนก แสงฉายเพียงเพ็ญ) ลูกสาวที่ไม่รู้ว่าเธอคือแม่แท้ ๆ ละครสะท้อนกิเลส ความรัก และการเสียสละ ท่ามกลางความขัดแย้งในวังและสังคมที่เปลี่ยนผ่าน จนนำไปสู่บทสรุปที่เต็มไปด้วยปมในใจและการไถ่บาป
ม.ร.ว.ธราธร หรือ คุณชายใหญ่ (วรินทร ปัญหากาญจน์) ทายาทแห่งวังจุฑาเทพ ถูกจับหมั้นกับ ม.ล.เกษรา (ณัฐวรา วงศ์วาสนา) ตามสัญญาของผู้ใหญ่ แต่หัวใจเขากลับผูกพันกับ ม.ล.ระวีรำไพ หรือ มะปราง (รณิดา เตชสิทธิ์) ญาติผู้น้องที่มีความทรงจำวัยเด็กด้วยกัน เมื่อต้องไปสำรวจโบราณสถานที่เขาพระวิหาร มะปรางและเกษราปลอมตัวเป็นชายติดตามไปด้วย สร้างความวุ่นวายและเผยความรู้สึกที่แท้จริง การเผชิญหน้ากับโจรลักลอบขโมยโบราณวัตถุและเหตุการณ์อันตรายทำให้คุณชายใหญ่ตระหนักว่ารักแท้คือมะปราง ด้านเกษราพบรักกับ อาจารย์ชินกร (สุริยนต์ อรุณวัฒนกูล) สุดท้ายทุกคนสมหวังในความรัก โดยคุณชายใหญ่สวมแหวนหมั้นให้มะปรางก่อนเธอไปเรียนต่อที่อังกฤษ พร้อมสัญญาจะรอคอยกันและกัน
คุณชายปวรรุจ (ธนวรรธน์ วรรธนะภูติ) นักการทูตหนุ่มจากตระกูลจุฑาเทพ พบ รสา (นิษฐา จิรยั่งยืน) หญิงสาวที่ปิดบังว่าตนคือ หม่อมเจ้าหญิงวรรณรสา บนเครื่องบินไปสวิตเซอร์แลนด์ ทั้งคู่เคยเป็นคู่อริในวัยเด็ก รสาจำเขาได้แต่เขาไม่จำเธอ ความใกล้ชิดทำให้ทั้งสองเริ่มมีใจให้กัน แต่ความลับเรื่องฐานะของรสาและความเข้าใจผิดทำให้เกิดดราม่า รสาผิดหวังจากพระคู่หมั้นและถูกขัดขวางโดย คุณอิ่ม ที่แอบชอบคุณชาย ผ่านอุปสรรคทั้งพายุหิมะและความแตกต่างของชนชั้น ทั้งคู่ปรับความเข้าใจและสารภาพรัก สุดท้ายรสายอมถอนยศหม่อมเจ้าเพื่อแต่งงานกับคุณชายปวรรุจ ด้วยความยอมรับจากครอบครัว สร้างตอนจบที่สมหวังและอบอุ่น
หม่อมราชวงศ์พุฒิภัทร จุฑาเทพ (เจมส์–จิรายุ) ศัลยแพทย์หนุ่มอนาคตไกล เกิดรักแรกพบกับ กรองแก้ว (เบลล่า–ราณี) นางงามศรีสยามจากสามัญชนที่เข้าร่วมประกวดเพื่อหาเงินรักษาพ่อ กรองแก้วตกอยู่ในอันตรายเมื่อถูก อิงอร ผู้จัดกองประกวดวางแผนขายให้ นายพลพินิจ คุณชายภัทรช่วยเหลือโดยพาเธอหนีไปหัวหินและแกล้งเป็นคู่รักกำมะลอเพื่อปกป้องเธอ แต่ต้องเผชิญอุปสรรคจาก มารตี คู่หมั้น และครอบครัวที่ไม่ยอมรับความรักต่างชนชั้น ทั้งคู่ฝ่าฟันด้วยความรักและความเสียสละ จนย่าเอียดยอมรับกรองแก้ว
ในปี พ.ศ. 2503 หม่อมราชวงศ์รัชชานนท์ จุฑาเทพ (ธนิน มนูญศิลป์) คุณชายเล็กแห่งวังจุฑาเทพ หนีการดูตัวไปรับตำแหน่งวิศวกรที่หนองคาย ที่นั่นเขาได้พบ สร้อยฟ้า (ณฐพร เตมีรักษ์) สาวบ้านป่าที่แท้จริงคือเจ้าหญิงแห่งเวียงพูคำ ท่ามกลางอันตรายจากทหารเวียงพูคำที่ตามล่าเจ้ารัชทายาท รัชชานนท์และสร้อยฟ้าตกหลุมรักกัน ขณะเดียวกันต้องช่วย หม่อมหลวงชัชวีร์ (จรณ โสรัตน์) เจ้าชายรัชทายาท กู้บัลลังก์เวียงพูคำ เรื่องราวเต็มไปด้วยความรัก การผจญภัย และการต่อสู้เพื่ออุดมการณ์ จนนำไปสู่การตัดสินใจครั้งยิ่งใหญ่ของสร้อยฟ้าเพื่อความรักที่ยั่งยืน
คุณชายรณพีร์ (เจมส์ มาร์) บุตรชายคนสุดท้องซึ่งเกิดจากมารดาผู้เป็นหม่อมเอก กำลังเดือดร้อนใจเมื่อหม่อมย่าเอียดยื่นคำขาดว่าจะต้องแต่งงานกับ ม.ล.วิไลรัมภา (เอสเธอร์ สุปรีย์ลีลา) เท่านั้น เพราะไม่อยากให้หลานชายที่เนื้อหอมหว่านเสน่ห์สาวจนทั่วเมืองอย่างที่เป็นอยู่ และเพื่อให้บรรลุพระประสงค์ของหม่อมเจ้าวิชชากรที่ต้องการสะใภ้เทวพรหมสักคนหนึ่ง แต่รณพีร์ไม่ยอมง่าย ๆ เพราะคิดเสมอว่าพี่ชายทุกคนพบรักแท้โดยหลีกเลี่ยงการคลุมถุงชนได้ เขาเองก็ต้องการที่จะตามหารักแท้ให้กับหัวใจเหมือนกัน
