สำหรับเนื้อหาของละครในตอนแรกนี้นั้นเริ่มต้นด้วยเรื่องของเย็น (นำแสดงโดยแยม มทิรา ตันติประสุต) เด็กสาววัยเพียง 16 ปี ที่ถูกขายมาเป็นทาสในบ้านของพระยาสีหโยธิน (นำแสดงโดยป๋อ ณัฐวุฒิ สะกิดใจ) เพื่อเอาเงินไปให้พ่อแม่ที่กำลังลำบากซึ่งทันทีที่เย็นเข้ามาอยู่ในบ้านของพระยาสีหโยธิน เธอก็ต้องเผชิญกับการกลั่นแกล้งของเหล่าทาสที่อยู่มาก่อนเธอแต่โชคดีที่ได้ “ฟัก” (นำแสดงโดยขวัญฤดี กลมกล่อม) ทาสสาวรุ่นพี่ กับเที่ยงทาสหนุ่มหน้าตาดีคอยช่วยเอาไว้ โดยฟักพาเย็นมาอยู่เรือนทาสของตนเองและคอยสอนงานต่างๆ ให้ จนกระทั่งเย็นสนิทกับฟักมากกว่าใครและเป็นคนที่ทำให้เย็นได้รู้ความเป็นไปในเรือนหลังนี้มากขึ้น
ละคร นางทาส 2559
ละคร นางทาส 2559
เย็น เด็กสาววัยเพียง 16 ปี ซึ่งเกิดในครอบครัวยากจนข้นแค้น ได้ถูกขายมาเป็นทาสบ้าน พระยาสีหโยธิน เพื่อเอาเงินไปให้พ่อแม่ที่กำลังลำบาก ทันทีที่เข้ามาในบ้าน เย็นก็ต้องเผชิญกับการกลั่นแกล้งของเหล่าทาสที่อยู่มาก่อน ดีที่ได้ ฟัก ทาสสาวรุ่นพี่ กับ เที่ยง ทาสหนุ่มหน้าตาดีช่วยเอาไว้ ฟักพาเย็นมาอยู่เรือนทาสของตนและคอยสอนงานต่าง ๆ ให้ จนเย็นสนิทกับฟักมากกว่าใคร และทำให้เย็นได้รู้ความเป็นไปในเรือนหลังนี้มากขึ้น
พระยาสีหโยธินเจ้าของเรือนเป็นนายทหารชั้นผู้ใหญ่ แต่อายุไม่มากนัก เพราะทำความดีความชอบไว้มาก เลยได้เป็นพระยาตั้งแต่ยังหนุ่ม (ราชทินนามที่มีคำว่า โยธิน ต่อท้าย แสดงว่าเป็นทหาร) โดยท่านเจ้าคุณ เป็นคนหล่อเหลาเจ้าชู้กรุ้มกริ่ม นอกจาก คุณหญิงแย้ม ซึ่งเป็นเอกภรรยาแล้ว ยังมีอนุภรรยา 2 คนคือ สาลี่ กับ บุญมี แต่ท่านเจ้าคุณยังไม่เคยมีลูกกับภรรยาคนไหนทั้งสิ้น แต่สิ่งที่เย็นไม่รู้ ก็คือการชิงอำนาจกันในหมู่ภรรยาของท่านเจ้าคุณเอง ทำให้ทั้งเรือนเหมือนตกอยู่ในสงครามเย็นไม่มีผิด โดยสาลี่เป็นคนสวยที่สุดในหมู่ภรรยาของท่านเจ้าคุณ แต่ฐานะเดิมยากจนมาก ซึ่งก่อนจะมาเป็นอนุภรรยา สาลี่ได้มีโอกาสเจอกับท่านเจ้าคุณ แต่ครั้งที่ท่านเจ้าคุณยังเป็นคุณหลวงหนุ่ม แต่ด้วยความยากจนและอยู่ในตระกูลต่ำ พ่อแม่ของคุณหลวงจึงรังเกียจ และได้ไปสู่ขอคุณแย้มซึ่งเป็นลูกผู้ดีมีตระกูลมาเป็นเอกภรรยาแทน ทำให้สาลี่แค้นใจมาตลอด
หลังจากแต่งงานได้ไม่นาน คุณหลวงก็รับสาลี่มาเป็นอนุภรรยา ทำให้สาลี่คิดชิงดีชิงเด่นกับคุณแย้มมาตลอด โดยมี อีแอบ ทาสคนสนิทคอยเป็นมือเป็นเท้าให้ คุณแย้มโดนสาลี่ท้าทายจนทนไม่ไหว แต่ก็ทำอะไรไม่ถนัด เพราะคุณหลวงคอยออกรับแทน คุณแย้มเลยไปหาอนุภรรยาอีกคนมาให้คุณหลวงชื่อ บุญมี บุญมีเป็นคนสะสวย ทำให้คุณหลวงลุ่มหลงมากในช่วงแรก ๆ แต่ด้วยความที่บุญมีเป็นคนเอาแต่ใจ ไม่อ่อนหวาน ไม่นานนัก คุณหลวงก็กลับไปหาสาลี่เหมือนเดิม
การชิงอำนาจในบ้านยิ่งเข้มข้นมากขึ้นเรื่อย ๆ เมื่อคุณหลวงได้เลื่อนขั้นตามลำดับจนได้เป็นพระยา และคุณแย้มได้รับการแต่งตั้งเป็น คุณหญิงแย้ม ยิ่งทำให้สาลี่ริษยาหนักขึ้น และยิ่งชิงดีชิงเด่นมากกว่าเดิม จนบางครั้งถึงกับกล้าหักหน้าคุณหญิงแย้มเลยทีเดียว คุณหญิงทนเก็บความไม่พอใจเอาไว้ และรู้ดีว่าวิธีเดียวที่จะทำให้ท่านเจ้าคุณออกห่างจากสาลี่ได้ ก็คือการมีลูกให้ท่านเจ้าคุณ แต่ก็ไม่มีภรรยาคนใดสามารถทำได้มาก่อน
ท่านเจ้าคุณเป็นนายทหารที่ซื่อสัตย์ กล้าหาญ แต่กลับมีเพื่อนเป็นขุนนางทุจริต ชื่อ พระมหาเทพ ซึ่งพยายามจะวิ่งเต้นกับท่านเจ้าคุณอยู่บ่อย ๆ แต่ท่านเจ้าคุณก็ไม่ยอมรับเงินสินบนแม้แต่น้อย ซึ่งสาลี่รู้เรื่องนี้ดี เลยแอบติดต่อกับพระมหาเทพแทน และแอบช่วยเหลือรับเงินสินบนมาโดยที่ท่านเจ้าคุณไม่รู้เรื่อง สาลี่ได้เงินทุจริตมาก็กินใช้อย่างฟุ่มเฟือย ทำตัวเทียมคุณหญิงแย้มมากขึ้นทุกวัน โดยหวังว่าซักวัน ตนจะได้ขึ้นแทนคุณหญิงแย้มได้สำเร็จ
ทางด้านเย็น หลังจากที่ฟักคอยสอนงานบ้านงานเรือนให้ เย็นก็เรียนรู้ได้อย่างรวดเร็ว ทำให้เป็นที่เอ็นดูของฟัก และด้วยความมีน้ำใจ และเป็นคนซื่อ ๆ ทำให้เป็นที่รักใคร่ของคนเกือบทั้งเรือน เว้นแต่แอบบ่าวของสาลี่ และ ม้วน ของบุญมีเท่านั้นที่หมั่นไส้เย็นจนคอยหาเรื่องกลั่นแกล้งอยู่ตลอด แต่ก็ได้ฟักกับเที่ยงคอยช่วยไว้ ทำให้เย็นอยู่รอดปลอดภัยมาได้ โดยที่เย็นไม่รู้เลย ว่าเที่ยงแอบชอบตนอยู่ เที่ยงเป็นทาสที่แปลกกว่าทาสทั่วไป เพราะนอกจากจะตั้งใจทำงานแล้ว ยังมีความตั้งใจที่จะหลุดพ้นจากการเป็นทาส และสร้างเนื้อสร้างตัวขึ้นมา ด้วยความหล่อเหลาเจ้าคารม ทำให้ทาสสาวน้อยใหญ่ในเรือน ล้วนจ้องเที่ยงตาเป็นมัน แต่เที่ยงก็ไม่สนใจใครนอกจากเย็นเพียงคนเดียว แต่เย็นกลับไม่มีใจให้เที่ยง และคิดเพียงอยากจะกลับไปอยู่กับพ่อแม่และพี่ชายเท่านั้น
จนกระทั่งวันหนึ่ง เย็นได้ช่วยคุณหญิงแย้มเอาไว้จากพวกวิ่งราวทรัพย์ ท่านเจ้าคุณเลยเรียกเย็นไปให้รางวัล และเพียงครั้งแรกที่เย็นได้สบตาท่านเจ้าคุณ ก็รู้สึกหวั่นไหวอย่างประหลาด แบบที่ไม่เคยรู้สึกมาก่อน ท่านเจ้าคุณเองก็นึกชอบในความน่ารัก ใสซื่อของเย็นเหมือนกัน แต่ด้วยความที่เย็นเป็นทาส ทำให้ท่านเจ้าคุณกระดากใจ ไม่กล้าแสดงออกมากนัก แต่เรื่องนี้กลับไม่พ้นสายตาแอบไปได้ แอบรีบไปชิงยุสาลี่ให้ยกเย็นขึ้นมาเป็นเมียน้อยท่านเจ้าคุณอีกคน ท่านเจ้าคุณจะได้หลงใหลสาลี่ และทำให้คุณหญิงแย้มตกที่นั่งลำบากไปเรื่อย ๆ แต่สาลี่หึงหวงท่านเจ้าคุณ ไม่ต้องการให้ใครขึ้นมาแข่งกับตน รวมทั้งมั่นใจในความสวยของตัวเองอยู่แล้วเลยไม่สนแผนนี้ แถมยังให้แอบไปแกล้งเย็นจนเย็นล้มป่วย ฟักเห็นเย็นป่วยหนัก เลยไปบอกคุณหญิงแย้ม คุณหญิงเลยพาหมอมารักษาเย็นจนหาย ทำให้เย็นซาบซึ้งในบุญคุณของคุณหญิงมาก คุณหญิงเห็นเย็นเป็นคนสวย ว่านอนสอนง่าย ไม่กระด้างเหมือนบุญมี เลยคิดจะยกเย็นขึ้นมาเป็นเมียน้อยอีกคน คุณหญิงแย้มเลยให้เย็นขึ้นมารับใช้บนเรือน เที่ยงรู้เรื่องนี้ก็เดาแผนคุณหญิงออก เลยยิ่งร้อนใจ เที่ยงเลยไปสารภาพรักกับเย็น แต่เย็นกลับปฏิเสธกลับมา ทำให้เที่ยงอกหักไม่มีชิ้นดี
เย็นอยู่รับใช้บนเรือนก็สุขสบายขึ้น แถมคุณหญิงขัดสีฉวีวรรณจนเย็นสวยขึ้นผิดหูผิดตา ท่านเจ้าคุณเห็นเข้าก็ยิ่งชอบเย็นมากขึ้นเรื่อย ๆ จนในที่สุด ท่านเจ้าคุณก็เอ่ยปากขอรับเย็นเป็นภรรยาอีกคน หลักจากเย็นรู้ว่าตนจะได้เป็นภรรยาท่านเจ้าคุณ ใจนึงเย็นก็ดีใจเพราะตนแอบมีใจให้ท่านเจ้าคุณอยู่แล้ว แต่อีกใจตนก็หวาดหวั่น เพราะเริ่มรู้แล้วว่าการชิงอำนาจในเรือนนั้นน่ากลัวเพียงใด สาลี่ บุญมี รู้เรื่องนี้เข้าก็ไม่พอใจ พยายามขัดขวางไม่ให้ท่านเจ้าคุณรับเย็นขึ้นมา แต่ก็ไม่สำเร็จ เพราะมีคุณหญิงแย้มคอยให้ท้าย เย็นจึงกลายเป็นอนุภรรยาคนล่าสุดของท่านเจ้าคุณ
ท่านเจ้าคุณหลงเย็นมาก ไม่เคยรู้สึกรักผู้หญิงคนไหนมากเท่าเย็นมาก่อน แต่ด้วยวัยที่ต่างกัน เลยทำให้ท่านเจ้าคุณไม่กล้าแสดงออกมากนัก แต่ก็ยังให้สร้อยทองกับเย็นเป็นของขวัญ ซึ่งเย็นก็ใส่ติดตัวไว้ตลอดอย่างมีความสุข สาลี่เจ็บใจเรื่องนี้มาก เพราะตั้งแต่วันนั้นท่านเจ้าคุณก็ไม่ได้มาหาตนที่เรือนอีกเลย แม้ว่าจะพยายามใช้เล่ห์เหลี่ยมมารยาสารพัด แต่ก็ไม่สำเร็จ สาลี่เลยไปจ้างนักเลงคุมบ่อนชื่อ เครา มาดักฉุดเย็น แต่เที่ยงก็ช่วยเอาไว้ได้ ทำให้เครากับพวกต้องหนีกระเซอะกระเซิง แถมสาลี่ยังหมดเงินทองไปไม่น้อย
บุญมีได้โอกาสพยายามยุแยงว่าเที่ยงกับเย็นเป็นชู้กัน ท่านเจ้าคุณหึงหวงเย็น เลยวางแผนจะดักจับ แต่ก็ไม่มีอะไรเกิดขึ้น แถมทำให้ท่านเจ้าคุณไม่เชื่อบุญมีอีก สาลี่ บุญมีทำอะไรเย็นไม่ได้ก็ยิ่งแค้นใจ แถมต่อมาคุณหญิงแย้มกับเย็นท้องขึ้นมาพร้อมกันอีก ทำให้ท่านเจ้าคุณดีใจสุด ๆ และไม่แวะเวียนไปหาทั้งคู่อีกเลย สร้างความเกลียดชังให้สาลี่ บุญมีหนักขึ้นไปอีก
เย็น รู้ตัวว่าท้องก็ดีใจ ความเป็นแม่ทำให้เย็นเฝ้าประคบประหงมลูกในท้องด้วยความรักทั้ง ๆ ที่ไม่รู้ว่าเป็นผู้ชายหรือผู้หญิงด้วยซ้ำ จนกระทั่งวันคลอด คุณหญิงแย้มกับเย็นคลอดลูกพร้อมกัน คุณหญิงคลอดลูกเป็นผู้ชายแต่ตายตั้งแต่คลอด ส่วนเย็นคลอดลูกเป็นผู้หญิง ร่างกายสมบูรณ์แข็งแรง คุณหญิงเสียใจที่ลูกตัวเองตาย และกลัวฐานะของตนเองจะสั่นคลอน เลยให้ฟักไปขอลูกจากเย็นมาเป็นลูกของตน เพราะตอนนี้ท่านเจ้าคุณไม่อยู่ และทาสทั้งเรือนก็ยังไม่มีใครรู้เรื่องนี้ เย็นรักลูกมาก ไม่อยากให้ลูกไป แต่ด้วยบุญคุณที่คุณหญิงมี เลยยอมยกลูกให้คุณหญิงไป
ท่านเจ้าคุณกลับมา รู้ว่าลูกของเย็นตายก็เสียใจ และหันไปทุ่มเทความรักให้ลูกของคุณหญิง โดยตั้งชื่อให้ว่า อุ่นเรือน โดยมีชื่อเล่นว่า แดง แม้เย็นไม่อาจให้ใครรู้ได้ว่าตนเป็นแม่ของคุณแดง แต่เย็นก็คอยเลี้ยงดูคุณแดงด้วยความรักทุกวัน ทำให้ท่านเจ้าคุณประทับใจมาก เพราะคิดว่าเย็นรักลูกของตนกับคุณหญิงเหมือนลูกของตน ท่านเจ้าคุณเลยยิ่งรักเย็นมากกว่าเดิม สร้างความริษยาให้สาลี่กับบุญมีมากขึ้นทุกที
จนกระทั่งวันหนึ่ง ยืน พี่ชายของเย็นมาขอพบเย็น เพื่อบอกข่าวว่าพ่อไม่สบายมาก ขอเงินเย็นไปรักษาพ่อ เย็นไม่มีเงิน เลยถอดสร้อยทองที่ท่านเจ้าคุณให้เป็นของขวัญกับพี่ไป บุญมีมาเห็นเข้า เลยรีบไปตามท่านเจ้าคุณมาดูแล้วใส่ร้ายว่าเย็นคบชู้ ยืน ตกใจที่เห็นคนมาเลยรีบกระโดดลงคลองหนีไป เย็นถูกจับมาสอบสวน ท่านเจ้าคุณเห็นคาตา รวมทั้งบุญมียังเก็บเครื่องประดับบางชิ้นได้เป็นหลักฐานว่าเย็นเอาไปให้ชู้ เย็นเล่าความจริงให้ฟังว่าพี่มาขอเงินไปรักษาพ่อ ตนเลยถอดสร้อยให้ไป แต่ก็ฟังไม่ขึ้น ประกอบกับสาลี่ยุแยงซ้ำ ท่านเจ้าคุณเลยโมโหจนขาดสติ เพราะรักเย็นมากก็เลยหึงหวงมากกว่าปกติ ท่านเจ้าคุณเลยสั่งเฆี่ยนเย็นจนเกือบตาย แล้วสั่งไม่ให้เย็นเหยียบขึ้นมาบนเรือนอีก พร้อมกับปลดเย็นลงไปเป็นทาสเหมือนเดิม
เย็นเสียใจสุด ๆ กับเหตุการณ์ครั้งนี้ โดยเฉพาะกับการที่ต้องจากกับคุณแดง ไม่ได้เลี้ยงดูเลือดในอกของตนอีกต่อไป ฟักเชื่อเย็น แต่ก็ไม่สามารถช่วยเหลืออะไรได้ นอกจากดูแลเย็นจนหายป่วย แต่เย็นก็ต้องถูกใช้งานหนัก และถูกกลั่นแกล้งโดยแอบและม้วนอีก เที่ยงซึ่งไถ่ตัวออกไปเป็นไทแล้ว รู้เรื่องเข้าก็แค้นใจ เลยพยายามช่วยเย็นออกมาจากเรือน ทำให้ผิดใจกับท่านเจ้าคุณอย่างมาก จนเที่ยงต้องหนีเอาตัวรอดไปพึ่งพาพวกนักเลงเพื่อป้องกันตัวแทน เย็นพยายามจะเห็นหน้าลูกของตนให้ได้ แต่ท่านเจ้าคุณสั่งไว้ไม่ให้เย็นเหยียบขึ้นเรือน แต่เย็นก็พยายามหาทางลอบขึ้นเรือนไปจนได้ แต่ขณะที่เย็นกำลังอุ้มลูกด้วยความดีใจ ท่านเจ้าคุณก็มาเห็นเข้าแล้วสั่งจับเย็นไปขังที่เรือนขังทาสทันที พร้อมกับโบยตีบรรดาทาสที่หละหลวมปล่อยให้เย็นขึ้นมาบนเรือน ทำให้ไม่มีใครกล้าปล่อยเย็นเข้าใกล้เรือนอีก
เที่ยงพยายามกลับมาช่วยเย็นให้ได้ โดยที่เที่ยงไม่เคยรู้เลยว่า คนที่แอบชอบตนมาตลอดคือบุญมีนั่นเอง บุญมีเข้ามาเป็นอนุภรรยาของท่านเจ้าคุณโดยไม่ได้รักท่านเจ้าคุณแม้แต่น้อย และหลังจากได้เจอเที่ยง บุญมีก็แอบหลงรักเที่ยงมาตลอด แต่ด้วยฐานะที่ต่างกัน ทำให้บุญมีไม่กล้าแสดงออก นอกจากหยิบยื่นน้ำใจให้เที่ยงบางครั้งที่มีโอกาส และยิ่งพอรู้ว่าเที่ยงชอบเย็น บุญมีก็ยิ่งหึงหวงจนหาเรื่องทำร้ายใส่ร้ายเย็นมาตลอดนั่นเอง
ท่านเจ้าคุณไปราชการเพื่อรบกับข้าศึก แต่แผนเกิดรั่วทำให้ถูกลอบโจมตี จนท่านเจ้าคุณเกือบตาย แต่ได้ยืนซึ่งเป็นพ่อค้าเร่ช่วยเอาไว้ได้ ยืนพาท่านเจ้าคุณไปรักษา โดยที่ทั้งคู่ต่างไม่รู้ว่าอีกฝ่ายเป็นใคร ท่านเจ้าคุณซึ้งในบุญคุณของยืน เลยให้เงินยืนไว้ทำทุนก่อนจะจากกัน ท่านเจ้าคุณกลับมาอย่างปลอดภัย และพยายามสืบหาคนที่เป็นหนอนบ่อนไส้ แต่ก็ไม่ร่องรอยแม้แต่น้อย ในขณะที่ สาลี่เริ่มถลำลึกลงไปเรื่อย ๆ จากที่แค่รับสินบนจากพระมหาเทพ ก็เริ่มคบค้ากับพวกนักเลง ตอนแรกก็เพื่อประโยชน์ในการวิ่งเต้นของตน แต่กลับกลายเป็นสาลี่ที่เข้าบ่อนติดการพนันซะเอง
เย็นถูกห้ามไม่ให้เข้าใกล้คุณแดง แต่เย็นก็คอยเมียง ๆ มอง ๆ อยู่ห่าง ๆ ตลอดเวลา จนได้โอกาสก็เข้าไปกอด หอมคุณแดง ด้วยความรักและคิดถึงเต็มเปี่ยม แต่ก็เกิดเรื่องจนได้ เมื่อกำไลข้อเท้าทองคำของคุณแดงหายไป คุณหญิงแย้มสั่งสอบสวนทุกคน แต่กลับกลายเป็นว่าคนสุดท้ายที่อยู่กับคุณแดงคือเย็นนั่นเอง ท่านเจ้าคุณโกรธมาก คิดว่าเย็นขโมยกำไลทองของคุณแดงไป เลยสั่งเฆี่ยนเย็นเสียปางตาย คุณหญิงเลยรีบเอากำไลทองอันอื่นมาหลอกท่านเจ้าคุณว่าหาเจอแล้ว เย็นเลยรอดไปได้อย่างหวุดหวิด เย็นเจ็บหนักจนเกือบตาย แต่ก็ไม่เคยได้รับการเหลียวแลจากท่านเจ้าคุณแม้แต่น้อย มีเพียงฟักกับคุณหญิงแย้มเท่านั้นที่คอยดูแลตน แต่เย็นก็อดทนทุกอย่าง เพียงเพราะต้องการอยู่ใกล้ลูกเท่านั้น
ใน ขณะที่บุญมีค่อย ๆ เผยใจให้เที่ยงรู้มากขึ้นเรื่อย ๆ จนในที่สุด ทั้งคู่ก็เผลอใจมีความสัมพันธ์กันจนได้ หลังจากมีความสัมพันธ์กัน เที่ยงก็รู้ความจริง ว่าบุญมีเป็นลูกสาวของจีนค้าฝิ่นที่ถูกทัพของท่านเจ้าคุณส่งไปปราบปราม จนพ่อของบุญมีต้องเสียชีวิต บุญมีพกความแค้นไว้ พอรู้ว่าคุณหญิงแย้มจะหาอนุภรรยาให้ท่านเจ้าคุณ ตนก็รีบเสนอตัวทันที เพื่อแฝงตัวเข้ามาทำลายท่านเจ้าคุณกับครอบครัว แต่เพราะความเกลียดชังตนเลยกระด้างกับท่านเจ้าคุณ จนท่านเจ้าคุณไม่โปรดปรานตน ทำให้ตนไม่มีโอกาสแก้แค้นท่านเจ้าคุณเลยตลอดเวลาที่ผ่านมา นอกจากการแอบส่งข่าวจนทัพของท่านเจ้าคุณถูกโจมตีในครั้งล่าสุดนั่นเอง เที่ยงแอบเก็บความลับนี้ไว้ เพราะตนก็ต้องการล้างแค้นท่านเจ้าคุณเช่นกัน
ฟักลอบตามบุญมีไป จนรู้ความลับเรื่องนี้เข้า ทำให้ถูกบุญมีทำร้ายจนพิการเป็นอัมพาต เที่ยงเห็นความโหดเหี้ยมของบุญมี ก็เลยต้องระมัดระวังตัวมากขึ้น ในขณะที่เย็นคอยดูแลฟักด้วยความห่วงใย เพราะฟักเป็นคนเดียวที่ดีกับตนจากใจจริง เย็นจึงไม่เคยทิ้งฟัก แม้ว่าจะโดนแอบ ม้วนรังแกยังไง เย็นก็อดทนเพื่อดูแลฟักต่อไป 5-6 ปี ผ่านไป คุณแดงเป็นเด็กกำลังน่ารักซุกซน แต่กลับถูกเสี้ยมสอนจากบุญมีว่าเย็นเป็นคนน่ารังเกียจ นิสัยชั่วช้า ด้วยความเป็นเด็กและพ่อแม่ตามใจมาก คุณแดงเลยแสดงความรังเกียจใส่เย็น ถึงกับไล่เย็นไปให้พ้นหน้า ทำให้เย็นเสียใจมากแต่ตนก็ไม่โกรธ เพราะรู้ว่าคุณแดงทำไปเพราะไม่รู้ว่าตนเป็นแม่แท้ ๆ
ภายใต้การดูแลของเย็นมาหลายปี ทำให้ฟักอาการดีขึ้น แต่ฟักกลัวว่าบุญมีจะรู้แล้วตนกับเย็นจะไม่ปลอดภัย เลยแกล้งนอนเป็นผักนึ่งต่อไป และหาโอกาสที่จะแฉความจริงเรื่องบุญมีออกมาให้ได้ บุญมีท้องกับเที่ยง แต่ท่านเจ้าคุณไม่ยุ่งเกี่ยวกับตนนานแล้ว บุญมีเลยต้องแกล้งทำดีกับท่านเจ้าคุณจนมีความสัมพันธ์กันอีกครั้ง เที่ยงรู้เรื่องเข้าก็ไม่พอใจ แต่ก็ขวางบุญมีไม่ได้ บุญมีแสดงตนว่ามีลูกกับท่านเจ้าคุณเลยเหิมเกริมหนัก ไม่เห็นหัวใครทั้งนั้นแม้แต่คุณหญิงแย้ม ประกอบกับสาลี่ตกเป็นทาสการพนันอย่างหนักจนแทบสิ้นเนื้อประดาตัว ทำให้สาลี่วางแผนลักพาตัวคุณแดง เพื่อแลกกับเงินค่าไถ่มหาศาลจากท่านเจ้าคุณ แต่เย็นเสี่ยงตายไปช่วยคุณแดงออกมาได้ ทำให้สาลี่ถูกจับและเคราเจ้าของบ่อนถูกฆ่าตาย บุญมีเลยก้าวขึ้นมาเป็นใหญ่ในเรือนแทนสาลี่ ซึ่งแม้แต่คุณหญิงแย้มก็ยังต้องเกรง
สาลี่เลยถูกปลดไปเป็นทาส ทำให้ถูกพวกทาสที่ตนเคยออกฤทธิ์ออกเดชไว้ทำร้าย มีเพียงแอบที่ยังจงรักภักดี แต่แอบก็ถูกทำร้ายจนล้มเจ็บ เย็นเข้ามาช่วยดูแล จนสาลี่ซึ้งใจในความดีของเย็น หลังจากที่สาลี่หมดวาสนา ไม่มีใครคอยช่วยพระมหาเทพ ทำให้เรื่องพระมหาเทพทุจริตเริ่มแดงขึ้นมา พระมหาเทพวางแผนใส่ร้ายให้ท่านเจ้าคุณรับผิดแทนตน แต่สาลี่เก็บหลักฐานที่พระมหาเทพทุจริตเอาไว้หมด และพยายามเอาออกมาแฉ แต่ก็ถูกขัดขวางจากพระมหาเทพ พระมหาเทพกลัวสาลี่จะแฉสำเร็จ เลยขู่จะทำร้ายคุณแดงเพื่อบีบให้เย็นเอาหลักฐานไปให้ตน เพราะพระมหาเทพรู้เรื่องจากบุญมีว่าคุณแดงเป็นลูกของเย็น เนื่องจากบุญมีต้องการให้ท่านเจ้าคุณต้องโทษ เลยบอกความลับนี้กับพระมหาเทพ เย็นห่วงลูกเลยขโมยหลักฐานจากสาลี่เพื่อเอาไปให้พระมหาเทพ แต่ฟักซึ่งแกล้งป่วยมาตลอดกลับไปแทน ทำให้ฟักรับเคราะห์ถูกพระมหาเทพฆ่า แต่ก็ช่วยคุณแดงได้สำเร็จ ก่อนตายฟักบอกเย็น เรื่องบุญมีและบอกหนทางเอาผิดบุญมี เย็นทำตามที่ฟักบอก ทำให้สามารถจัดการบุญมีได้สำเร็จ บุญมีไม่ยอมรับความพ่ายแพ้เลยฆ่าตัวตาย เที่ยงเสียใจกับการตายของบุญมีมาก แต่ไม่อยากให้พยาบาทจองเวรกันต่อไป เลยนำลูกของตนกับบุญมีไปเลี้ยงที่ต่างจังหวัดเงียบ ๆ
สาลี่เอาหลักฐานไปแฉพระมหาเทพได้สำเร็จ ยืนยันความบริสุทธิ์ของท่านเจ้าคุณ ทำให้ท่านเจ้าคุณพ้นมลทิน และพระมหาเทพถูกจับติดคุกในที่สุด แต่ตัวสาลี่เองก็ต้องรับผิดติดคุกไปเช่นกัน ท่านเจ้าคุณซาบซึ้งในความรักที่สาลี่มีต่อตน และบอกว่าถ้าสาลี่ออกจากคุกเมื่อไหร่ ตนก็พร้อมรับสาลี่ให้กลับมาอยู่ด้วยกัน
ทุกอย่างดูเหมือนจะคลี่คลายไป แต่ยืมก็กลับมาหาเย็นอีกครั้ง โดยยืนได้เงินจากท่านเจ้าคุณไปทำทุนค้าขาย จนชีวิตดีขึ้นกว่าเดิมมาก เลยรวบรวมเงินมาไถ่ตัวเย็น ความจริงเลยปรากฏเมื่อท่านเจ้าคุณจำยืมได้ และรู้ว่ายืมคือพี่ชายแท้ ๆ ของเย็น ซึ่งเพราะความหึงหวง ตนเลยทำร้ายเย็นมาตลอดเวลา
ท่านเจ้าคุณรู้สึกผิดมาก และยอมตัดใจให้เย็นไปกับพี่ชาย คุณหญิงแย้มทนไม่ไหว ไม่อยากเห็นแก่ตัวต่อไป เลยสารภาพความจริงทั้งหมด ว่าคุณแดงไม่ใช่ลูกตนแต่เป็นลูกของเย็น เย็นทั้งรักและห่วงลูกมาก แม้จะเป็นไทแล้วแต่ก็ไม่ยอมกลับไปกับพี่ เลือกที่อยู่ที่นี่ต่อ ท่านเจ้าคุณดีใจที่เย็นอยู่กับตน และยกเย็นกลับขึ้นมาเป็นอนุภรรยาอีกครั้ง และอยู่ร่วมกันอย่างมีความสุข ติดตามชม ละครนางทาส
บทประพันธ์โดย : วรรณสิริ
บทโทรทัศน์โดย : บทกร
กำกับการแสดงโดย : กิตติศักดิ์ ชีวาสัจจาสกุล
ผลิตโดย : บริษัท ทีวีซีน แอนด์ พิคเจอร์ จำกัด
นักแสดง
ณัฐวุฒิ สกิดใจ รับบท พระยาสีหโยธิน
มทิรา ตันติประสุต รับบท เย็น
วิริฒิพา แย้มนาม รับบท คุณหญิงแย้ม
หยาดทิพย์ ราชปาล รับบท สาลี่
รวีวรรณ บุญประชม รับบท บุญมี
เกียรติกมล ล่าทา รับบท พระมหาเทพ
ดนัย จารุจินดา รับบท เที่ยง
ขวัญฤดี กลมกล่อม รับบท ฟัก
วิราการต์ เสณีตันติกุล รับบท แอบ
ธารธารา รุ่งเรือง รับบท ม้วน
พิศมัย วิไลศักดิ์ รับบท นมแสง
หนูเล็ก ก่อนบ่ายฯ รับบท แรม
วริษฐ์ ทิพโกมุท รับบท บุญมา
นิรุติ สาวสุดชาติ รับบท เครา
ชัชวาล เพชรวิศิษฐ์ รับบท ยืน
เวนย์ ฟอลโคเนอร์ รับบท พ่อเย็น
ปริศนา กล่ำพินิจ รับบท แม่เย็น
ปุณยวีร์ ปัจจันตโฆษิต รับบท ขาว
ธนาวุฒิ เกสโร รับบท ขุนปราบ
กิตติพล เกศมณี รับบท ทนาย
ด.ญ. ชนัญญา เลิศวัฒนามงคล รับบท คุณแดง
ด.ช. ปัญกร จันทรศร รับบท คุณรุ่ง
ด.ญ.นภัธนันท์ นิมจิรวัฒน์ รับบท คุณแดง (ตอนโต)
นางทาส (หรือ นางทาษ) เป็นเรื่องสั้นขนาดยาวของ วรรณสิริ ผู้ประพันธ์เรื่อง วนิดา และนางครวญ ตีพิมพ์ครั้งแรกอยู่ใน รวมเรื่องสั้นชุด “สร้อยนพเก้า” ของวรรณสิริ และได้รับความนิยม ถูกนำมาสร้างเป็นภาพยนตร์และละครโทรทัศน์หลายครั้ง พร้อมกับมีการแต่งเติมเรื่องราวเพิ่มเติม ในการพิมพ์ครั้งต่อมา ได้เปลี่ยนชื่อหนังสือเป็น รวมเรื่องสั้นชุด “นางทาส”
การดัดแปลงเป็นสื่ออื่น
ภาพยนตร์ นางทาษ ฉบับ พ.ศ. 2498 ของละโว้ภาพยนตร์ กำกับโดยพระเจ้าวรวงศ์เธอ พระองค์เจ้าอนุสรมงคลการ เป็นภาพยนตร์ไทยเรื่องแรก ที่ส่งเข้าประกวดในเทศกาลภาพยนตร์นานาชาติเบอร์ลิน เมื่อ พ.ศ. 2504 ก่อนหน้าภาพยนตร์เรื่อง แพรดำ ของรัตน์ เปสตันยี ในปี พ.ศ. 2505 โดยในเรื่องนี้ วิไลวรรณ วัฒนพานิช ได้เข้าชิงรางวัลหมีเงิน ในฐานะนักแสดงนำยอดเยี่ยมฝ่ายหญิงด้วย แต่ไม่ได้รับรางวัล
